W dniu 19 marca 2025 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 6 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. 2024 poz. 1871) wprowadzające dodatkowy uzupełniający urlop macierzyński do 8 tygodni lub do 15 tygodni – w zależności od okresu hospitalizacji i tygodnia ciąży, w którym urodzi się dziecko, lub jego masy urodzeniowej.

Konsekwencją tych zmian są zmiany w ustawie o świadczeniach rodzinnych dotyczące świadczenia rodzicielskiego.

Świadczenie rodzicielskie to jedno ze świadczeń z grupy świadczeń rodzinnych.

Prawo do niego przysługuje przede wszystkim matce, ale także ojcu dziecka po zaistnieniu okoliczności wyraźnie wskazanych przez ustawodawcę, jak również opiekunowi faktycznemu dziecka w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 14. roku życia, rodzinie zastępczej (z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej) i osobie, która przysposobiła dziecko, o czym szczegółowo stanowi art.17 ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Obecnie świadczenie rodzicielskie przysługuje przez okres (art. 17c ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych):

• 52 tygodni - w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, przysposobienia jednego dziecka lub objęcia opieką jednego dziecka,
• 65 tygodni - w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia dwojga dzieci lub objęcia opieką dwojga dzieci,
• 67 tygodni - w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia trojga dzieci lub objęcia opieką trojga dzieci;
• 69 tygodni - w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia czworga dzieci lub objęcia opieką czworga dzieci;
• 71 tygodni - w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia pięciorga i więcej dzieci lub objęcia opieką pięciorga i więcej dzieci.

Prawo do świadczenia rodzicielskiego zostało wydłużone o te same okresy wskazane w znowelizowanym kodeksie pracy, tj. o okresie pobytu dziecka w szpitalu oraz o urodzeniu dziecka:

• przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g okresy - o tydzień za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 15. tygodnia po porodzie,
• po ukończeniu 28. tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000 g - o tydzień za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8. tygodnia po porodzie,
• po ukończeniu 37. tygodnia ciąży i jego pobytu w szpitalu, pod warunkiem, że pobyt dziecka w szpitalu po porodzie będzie wynosił co najmniej 2 kolejne dni, przy czym pierwszy z tych dni będzie przypadał w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie- o tydzień za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu w okresie od 5. dnia do upływu 8. tygodnia po porodzie.

Okres wydłużenia prawa do świadczenia rodzicielskiego należy potwierdzić zaświadczeniem wydanym przez szpital, w którym przebywało dziecko.

Zaświadczenie musi zawierać informacje o okresie pobytu dziecka w szpitalu oraz o urodzeniu dziecka:

• przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g;
• po ukończeniu 28. tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000 g;
• po ukończeniu 37. tygodnia ciąży;
• a także: imię i nazwisko oraz datę urodzenia dziecka.

Natomiast w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie przy ustalaniu prawa do wydłużenia okresu przysługiwania świadczenia rodzicielskiego na wskazanych zasadach trzeba będzie uwzględnić wagę dziecka o najniższej masie urodzeniowej oraz okres pobytu w szpitalu dziecka najdłużej hospitalizowanego.

Przy ustalaniu prawa do wydłużenia omawianego okresu (w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie) okresy pobytu dziecka w szpitalu do upływu odpowiednio 8. albo 15. tygodnia po porodzie będą sumowane. Niepełny tydzień będzie zaokrąglany w górę do pełnego tygodnia.

Ustalenie prawa do wydłużenia okresu przysługiwania świadczenia rodzicielskiego będzie następowało jednorazowo na wniosek osoby uprawnionej złożony najpóźniej do ostatniego dnia miesiąca następującego po upływie okresów, o których mowa w art. 17c ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych, a więc przez które przysługuje świadczenie rodzicielskie.

Opiekun faktyczny dziecka, rodzina zastępcza oraz osoba, która przysposobiła dziecko, będzie miała prawo do wydłużonego okresu świadczenia rodzicielskiego na wskazanych zasadach, jeżeli pobyt dziecka w szpitalu będzie miał miejsce odpowiednio po objęciu dziecka opieką lub po jego przysposobieniu.

Ponadto, zgodnie z przepisami przejściowymi, osoba która w dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej (tj. 19 marca 2025 r.) jest uprawniona do otrzymywania świadczenia rodzicielskiego lub otrzymuje świadczenie rodzicielskie ma prawo złożyć na wniosek o odpowiednie przedłużenie okresu jego pobierania na nowych zasadach.

Omawiane zasady wchodzące w życie z dniem 19 marca 2025 r. będą stosowane także do osoby, która w tym dniu będzie uprawniona do otrzymywania świadczenia rodzicielskiego lub otrzymuje to świadczenie. Prawo do świadczenia rodzicielskiego ustalane będzie wówczas na wniosek osoby uprawnionej do jego otrzymywania lub otrzymującej świadczenie złożony nie później niż do ostatniego dnia miesiąca następującego po upływie okresów, za które przysługuje świadczenie rodzicielskie.

Natomiast, zgodnie ze nowelizowanymi przepisami, świadczenie rodzicielskie nie będzie przysługiwać dodatkowo gdy co najmniej jeden z rodziców dziecka lub osoby wymienione wyżej otrzymują zasiłek macierzyński za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 6 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2024 r., poz. 1871).

Wnioski o ustalenie prawa do wydłużenia okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego można pobrać pod adresem: https://www.gov.pl/web/rodzina/viii-wiadczenie-rodzicielskie111