Wychowawcy ze Środowiskowej Świetlicy Socjoterapeutycznej w Świlczy braki udział w szkoleniu online pn. Agresja i autoagresja u dzieci i młodzieży, które zostało zorganizowane przez Centrum Rozwiązywania Problemów Społecznych w Warszawie.

Dlaczego jesteśmy agresywni?

To trudne pytanie. Często obserwujemy małe dzieci, które wymierzają policzek swojej mamie, w sytuacji kiedy ona robi coś co im się w danym momencie nie podoba.

Wśród przyczyn agresji wymienia się najczęściej czynniki biologiczne, to m.in. temperament. Agresja tzw. patologiczna może mieć podłoże w procesach chorobowych zachodzących w ośrodkowym układzie nerwowy (u dzieci z nadpobudliwością, padaczką, upośledzonych umysłowo czy u dorosłych np. z osobowością nieprawidłową).

Najczęściej możemy podzielić agresję na:

• fizyczną i psychiczną
• bezpośrednią i pośrednią ( np. zniszczenie jakiejś rzeczy, która należy do osoby, której nie lubimy)
• skierowaną na: osoby, zwierzęta, przedmioty, siebie (autoagresja)

Wśród rodzajów agresji wyróżniamy również m.in.:

• agresję frustracyjną, gdzie blokada pewnych potrzeb może prowadzić do agresji a jej intensywność zależy od takich czynników jak:
• ważności potrzeby,
• szerokości blokady,
• ilości wcześniej doświadczanej frustracji
• agresję naśladowczą, która jest skutkiem oddziaływania określonych modeli zachowania się, jest mimowolna (w mechanizmie jej powstania należy podkreślić rolę osób znaczących, filmów, książek),
• agresję instrumentalną - w tym przypadku odgrywa ona rolę instrumentu, narzędzia umożliwiającego osiągnięcie celu. Zwycięstwo jest wzmocnieniem, porażka z kolei może wygaszać agresję. W jej genezie ważna jest hierarchia wartości przekazywana przez rodziców.

Jeżeli chodzi o autoagresję to przypuszcza się, że jej powodem mogą być kwestie emocjonalne, nieprzyjemne dla pacjenta, który swoim zachowaniem chce odwrócić od nich swoją uwagę. Może ona również występować w przebiegu takich chorób jak depresja, czy zaburzenia odżywiania.

W przypadku autoagresji możemy podzielić ją na:

• bezpośrednią – wówczas mamy do czynienia z działaniami skierowanymi bezpośrednio przeciwko sobie i mogą dotyczyć uszkodzeń fizycznych – samookaleczenia jak i kwestii psychologicznych – zaniżanie poczucia własnej wartości,
• pośrednią – wówczas dana osoba prowokuje inne osoby do agresji wobec siebie, poddając się jej,
• werbalną – występuje, gdy dana osoba ciągle kieruje oskarżenia pod swoim adresem,
• niewerbalną – wówczas mamy do czynienia z samookaleczaniem się (autoagresją).

Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania autoagresji jest utrzymywanie z dzieckiem/osobą bliską przyjaznych relacji opartych na rozmowie i wzajemnym zaufaniu i zrozumieniu. Te czynniki pomogą zapobiec wystąpieniu kolejnych przejawów autoagresji, ponieważ dana osoba nie będzie czuła się osamotniona i zostawiona sama sobie z nurtującymi ją problemami. Kolejnym sposobem zapobiegania autoagresji jest wizyta u psychologa, jeśli tylko pojawią się jakieś problemy natury wewnętrznej. Nie wolno lekceważyć zachowań autoagresywnych.

Świlczy Magdalena Lisowska
Kierownik Środowiskowej Świetlicy Socjoterapeutycznej w Świlczy

______________________

1. A.Popielarska, M.Popielarska, „Psychiatria wieku rozwojowego”, Wyd.PZWL, Warszawa, 2000
2. G.Poraj, „Agresja w szkole”, Oficyna Wydawnicza „Edukator”, 2004
3. P. E. M. Smith, S.J. Wallace „Padaczka”, Ośrodek wydawniczy „Augusta”,Bielsko- Biała 2003, s.14